CHAPTER 1

"Good morning ma'am may I have your order?"

Nag angat ako ng tingin sa waitress na bumalik na naman matapos ang ilang minuto.

"May hinihintay pa ako. Bigyan mo na lang ako ng tubig." Nalukot ang mukha niya at pilit na ngiti ang binigay sa akin.

"Right away ma'am."

"Tss. Napaka arte, hindi naman pantay ang kilay," Bulong bulong ko saka inayos ang coat.

Nasa loob ako ng isang exclusive restaurant dito sa Makati at naiinip na dahil sa tagal ng hinihintay ko.

"Sorry I'm late." May lumapag na bag sa harapan ko.

"Dumating ka pa? Ang sabi ko alas dos trenta, alas tres na Bingo. Alas tres na."

"Oh chill, wag ka ng ma high blood naka Balenciaga coat ka pa naman ngayon," He teased me.

"Nakakatawa? Nakakatawa? Kanina pa pabalik balik yung waiter kinukuha yung order ko."

"Dios ko naman Graciela, dala ko ba yung menu? Bakit hindi ka umorder?" Eksaheradong sabi niya.

Lalapitan ko na sana siya at sasakalin kung hindi ko lang naisip na nasa mamahaling lugar pala kami at bawal akong mag eskandalo. Kaya naman imbis na batukan ay inapakan ko na lang ang paa niya.

Lumobo ang pisngi niya, ininda ang biglaang sakit.

"May pera ako? Ha? May pera? Ipakain ko sayo itong kandila na'to eh."

Ngumiwi siya sa akin at tinanggal ang jacket niyang halatang bagong bili.

"May pa resto resto ka pa kasing nalalaman pwede naman sa karinderya ka kumain."

"Hindi nga ako kakain nasaan na ba yung pera?"

Lumapit ulit ang waitress na may dalang isang basong tubig. Plastic akong ngumiti sa kanya, bago binalik ng tingin kay Bingo.

"Eto na. Sabi nga pala ni Gabo dumaan ka raw sa kanya mamaya."

Inabot ko ang envelope na nilapag niya sa mesa at pasimpleng tiningnan ang laman.

"Ano namang gagawin ko sa kanya?"

"Hindi ko alam. Basta sabi niya dumaan ka raw eh, ilan ba nakuha mo kagabi?"

Ngumisi ako at binuklat na ang menu, at napangiwi ng makita ang mga presyo.

May ginto bang halo ang mga pagkain nila rito at ganito na lang ka mahal?

"Tatlo lang."

"Tatlo? Nasaan yung isa?"

"Wala kang pakialam pumili ka na lang ng kakainin mo."

"Babayaran mo?"

"May pera ka diba? Ikaw mag bayad."

"Bakit ako? Grace, mahiya ka naman. Hindi ko man lang natatandaan na nilibre mo ako sa buong buhay mo."

Umismid ako sa kanya. Kung titingnan mo siya hindi mo mahahalata na siya yung taong ipaglalaban ang isang libre.

Gwapo, may maganda at malalim na mga mata, may tamang kapal ng kilay at tangos ng ilong. Mukha nga siyang anak mayaman eh.

"Napakarami mo namang hinaing sa buhay pumili ka na lang pero wag lang yung kasing mahal ng bahay namin a’ dahil baka isangla kita sa bumbay."

He smiled at me while I rolled my eyes at him.

Nag order lang ako ng pasta habang steak naman ang sa kanya. Kahit kailan talaga napaka kapal ng mukha ng lalaking ito.

Kung hindi ko lang talaga siya kaibigan tss.

Pagkatapos naming kumain ay dumiretso na kami pauwi. Nanlalagkit na ako dahil sa init ng panahon.

Nakasuot na lang ako ng Maroon shirt at jeans, Samantalang si Bingo naman ay naka jacket pa rin at pormadong pormado pa.

"Akala ko may trabaho ka? Ano'ng nangyari?"

"Olats, nag tanggalan sa kompanya e’ ako yung natanggal."

"Matagal ka na ro'n a’, bakit daw ikaw ang tinanggal?"

"Hanggang first year college lang naman kasi ang natapos ko e’ hindi tulad ng mga katrabaho kong merong diploma."

"Hindi naman yata patas ‘yan. Dapat nag rason kang hindi naman diploma mo ang magtatrabaho."

'Yan ang hirap sa mga kompanya ngayon e’, naghahanap sila ng mga qualified sa trabaho pero kapag walang diploma hindi tinatanggap.

Naglalagay sila ng mga qualifications na kayang gawin ng kahit na high school graduate lang pero nag iiba ang sinulat kapag tinanong na tungkol sa estado ng edukasyong natapos.

Tapos kapag nakakita ng mga tambay sa kanto sasabihin nilang mag banat ng buto at 'wag lang aasa sa tulong ng gobyerno. Kalokohan, paano magtatrabaho kung wala ngang gustong tumanggap?

Kaya hindi mo rin naman masisisi yung mga taong pinipiling wala na lang gawin.

Dahil minsan, ginawa mo na ang lahat pero hindi pa rin talaga sapat.

"Tingin mo hindi ko ginawa 'yon? Mag hahanap na lang ulit ako ng ibang trabaho. O isama mo na lang kaya ako sa mga raket mo."

Sinamaan ko siya ng tingin.

"Luluha ka ng dugo bago kita payagan."

Dahil mangyari na ang lahat ng mangyari pero hindi ko siya ipapasok sa klase ng trabahong meron ako.

"Ate Grace!"

Nilingon ko ang matinis na boses na'yon at nakita ang kapatid ko.

"Seb! Anong- Bumaba ka nga riyan! Baba dali!" Sigaw ko na may kasamang pagturo.

Nasa itaas na naman kasi ng puno ang kapatid kong ubod ng bait. Nagmamadali siyang bumaba na muntik pang mahulog sa lupa kung hindi ko lang nasalo.

"Ate!" Kinakabahan niyang sigaw bago ako niyakap.

"Sabi ko sa'yo ‘wag kang umakyat diba? Ano na naman ba ang ginagawa mo sa taas niyan?"

"E’ kasi yung tsinelas ko hindi ko pa rin nakukuha e’ ayun o’ nakasabit." Tinuro niya sa akin ang tsinelas niyang nasa mataas at maliit na sanga.

"Hayaan mo na yung tsinelas mo Seb, may bagong binili ang Ate mo."

"Talaga Kuya Bingo?"

Tumalon siya galing sa pag kakarga ko at agad na sinilip ang laman ng mga paper bag na bitbit ni Bingo.

I sighed and smiled.

"Hala Ate! Sa akin na po 'to? Ang ganda ganda po." Tumatalon talon pa niyang sabi.

"At hindi lang yan! May mga bagong damit pa at laruan. Kaya ikaw, wag ka na ulit aakyat diyan a’ baka mahulog ka pa."

"Opo Kuya Bingo!"

Inabot sa akin ni Bingo ang mga paper bags.

"Sibat na ako Grace, susunduin ko pa si Nanay sa divisoria e’."

I glanced at my wristwatch, Alas kwatro na pala.

"Ingat ka."

"Hmm."

Lumiko na siya sa may kanto at ako naman ay nilingon ang kapatid ko na ngayon ay suot suot na ang tsinelas.

"Nasaan si Nanay?"

"Nasa bahay nagluluto."

"Tara na uwi na tayo."

"Sige sige."

Kinarga ko siya pagdating namin sa tulay na konti na lang ay bibigay na. Ang sangsang ng amoy ng estero ay naging parte na ng pang araw-araw naming buhay dito sa tondo.

Ang maalinsangan at hindi kaaya- ayang hangin, dikit dikit na bahay, sigawan ng mga magkakapitbahay, mga kalderong nag liliparan dahil sa nag aaway at na biktima na naman ng tsismis ni Aling Bebang at ang mga tambay na duling na dahil kagabi pa nag iinuman ay ilan lang sa mga patunay na nasa eskwater kami at wala sa palasyo.

"Grace lalo kang gumaganda ah."

"Lalo ka rin gumagaling mambola Miko."

"Grace naman." Kamot ulong sabi niya.

Ngumisi na lang ako bago umakyat sa two storey apartment kung saan kami nakatira.

"Nay, nandito na po kami."

"Nanay may bago po akong tsinelas at damit. Binili ni ate tingnan mo po oh ang ganda!"

Umupo ako sa luma naming sofa at tinanggal ang sapatos ko.

"Ay oo nga, ang ganda ganda naman niyan pero saan ka muna galing aber?"

Natawa ako ng mapanis ang ngiti ni Seb. Nag madali pa siyang punasan ang dungis niya sa pisngi at itinago ang maalikabok na kamay sa likuran niya.

"Umakyat ‘yan sa puno Nay, muntik ng mahulog buti na lang nasalo ko."

"Sebiala? Diba sabi ko wag kang aakyat sa matataas na lugar, huwag bababa ng tulay a-

"Huwag mag lalaro ng apoy o kuryente. Sorry na po." Ngumuso siya kay Nanay.

Dinadaan na naman sa pag pa pa cute ang kasalanan niya. Hay naku.

Umiling iling ako.

Syempre dahil mabait si Nanay ayun at umubra na naman ang pagiging inosente ni Seb.

"Mag punas ka na ng pawis mo at maligo."

"Hmm! Ano pong ulam?"

"Pritong manok."

"Sa akin yung balat Ah! Maliligo na ako ng mabilis." Tumakbo siya papasok sa kwarto siguro para kumuha ng twalya.

"Dahan dahan sa banyo a' baka madulas ka." Pahabol kong sigaw.

Nang maka pasok na siya sa banyo ay lumapit ako kay Nanay para iabot ang pera.

"Nay, pang gastos po."

Tiningnan niya ang hawak ko ng may malambot na ekspresyon.

"Salamat Anak, Pero baka naman pinapagod mo na ng husto ang sarili mo? Bakit ba kasi hindi mo sinasabi sa akin kung saan ka nagtatrabaho at ng mapadalhan kita ng pagkain?"

Ngumiti ako at niyakap siya sa likuran.

"Ayos lang ako Nay, wag mo ng pagurin ang sarili mo."

Huminga siya ng malalim bago ako hinawakan sa magkabilang pisngi.

"Basta lagi kang mang iingat at huwag magpalipas ng gutom."

"Opo."

"Kung sana ay kaya ko pang mag trabaho hindi kana mahihirapan ng ganito."

"Naku! ayan ka na naman Nay eh, hindi naman po ako nahihirapan. Ano naman ang gagawin ko dito kung hindi ako magtatrabaho diba?"

"O siya, mag bihis ka na rin dahil kakain na tayo."

Tumango ako at dinala na ang mga gamit sa kwarto kong tama lang ang laki para sa akin.

Isang medium size na kama na nababalutan ng kupas na bedsheet, isang bintana sa tapat ng study table kung saan nakalagay ang mga librong binabasa ko para sa mga raket ko, at ang pinaka magandang parte ng kwartong ito, ay ang ang dingding na may naka paskil na designs ng bahay at building.

Sketches that symbolize my dream. And that is to be an engineer someday.

"Hayy! Nakakapagod."

Humiga ako at nag inat ng katawan. Pinag masdan ko rin ang glowing stars na nakadikit sa kisame.

Kung malapit ba ang bituin sa lupa may pag asa bang marinig at matupad ang mga hiling?

Siguro oo, pero kaso malabo.

Nabura ang mga iniisip ko ng may tubig na pumatak sa pisngi ko at nakita ko ang nakatagilid na ulo ng kapatid ko.

"Ate tapos na akong maligo pwede ko na bang gamitin yung bago kong damit?"

Ngumiti ako at naupo.

Nakatapis siya ng tuwalya at tumutulo pa ang tubig galing sa mahaba niyang itim na buhok.

"Saan ka naman pupunta at gagamitin mo ang bago mong damit? Pang simba mo yun eh."

"Hmp! Yung anak ni Aling Bebang sinabihan ako na pangit daw ang damit ko at paulit ulit."

"Ay talaga? Oh anong ginawa mo?" Pang uuto kong tanong sa kanya.

Umismid siya at nag cross arms.

"Sinabi ko sa kanya na bago nga ang damit niya hindi naman siya maganda. Buti pa ako, maganda kahit na paulit ulit ang damit."

Hindi ko na napigilan ang tawa ko ng marinig ang mga sinabi niya. Umikot pa ang mga mata at nag flip hair.

Malditang bata tss.

"Sige na sige na gamitin mo na yung bago mong damit."

Nanlaki ang mga mata niya at napahawak pa sa pisngi dahil sa gulat.

"Yes! Yes! Yes!" Pasigaw sigaw niyang sabi at nag madaling kunin ang damit niya.

I sighed and smiled as I watched her innocence.

Someday you'll experience the cruelty of the world and I will do my best to shelter you from it.